Tag: agriculture

Land reforms required for a just and sustainable society

  • Shreekumar | 30 June 2020

The Karnataka Cabinet has decided to take the ordinance route to implement amendments to the Land Reforms Act that will enable anyone with enough money to buy agricultural land.  This amendment will open the floodgates for predatory capital to enter agriculture.  Land ownership will be consolidated in the hands of people with money.  It will also lead to large scale mechanised agriculture.  Our policies must be aimed at optimum land holdings for sustainable, climate-resilient agriculture.  The importance of agriculture in ecological restoration and the fact that no sector of the economy can match agriculture in providing employment must not be forgotten while framing policies.  Land reforms must be part of a larger policy shift towards social justice and sustainability.

Our laws and policies must be framed so as to promote social justice and sustainability.  Thus far, our policies have been guided by considerations of economic growth rather than sustainability.  Since neo-liberalism gained ground, our policies came to be guided solely by pursuit of economic growth, without even bothering to think about who benefited from it.  This has resulted in unacceptable economic inequality as well as ecological destruction.  Now that climate change has reached a point of crisis, it is necessary to recognise that the crisis is a symptom of the fact that humanity has been conducting its affairs in an unsustainable manner.  We are truly in an emergency and we must respond to it as we do to any emergency, i.e. according it the highest priority.  Justice and sustainability must be the guiding principles of all our policies and our laws must also be aligned with these principles.  One of the most important steps in this direction is enacting suitable land reforms.

Recognising that the climate crisis is the result of relentless pursuit of economic growth disregarding ecological limits, profit maximisation must be rejected as the driving force of economic activities.  It should be replaced by considerations of security and minimisation of risk to all, especially to the poor.  Ecological restoration must now be undertaken on priority.  Rebuilding soil fertility, restoring water security and protecting biodiversity are important aspects of ecological restoration.  Our laws and policies must be changed so as to be aligned with this priority.  They should be guided by a holistic vision of a just and sustainable society. Knee-jerk reactions to situations arising from earlier shortsighted policies are to be avoided.  Further, alleviation of poverty itself must not be hostage to the desire of the rich to maximise profits.  It should follow from our constitutional commitment to right to life, dignity and equality of opportunities.  Amendments to Land Reforms must be guided by this constitutional commitment and the urgency of ecological restoration.

Agriculture must no longer be meant just for producing food but must also be an integral part of ecological restoration.  Seen from this point of view, it must not be an economic activity driven by maximisation of return on investment.  Land must not be a commodity but should be considered as commons if anyone who wishes to do farming, not just for producing food but as part of a project of ecological restoration, is to have access to it.  Ecological restoration must be a mission and must attract not just those who have left farming but also other people who wish to participate in it. Ideally, land use planning must be done based on considerations of ecological sustainability, taking micro-watersheds as units.  There should be usufruct rights for permissible use of land.  Usufruct rights must be given preferably to cooperatives.  The size of land holdings must be what is optimum for sustainable, climate-resilient agriculture.

Value addition from farming must be evaluated not just from the economic value of the produce but also on the ecological value of restoring soil fertility, water security and biodiversity.  There must be a policy to train farmers in agro-ecological methods and farmers should be paid for doing restoration work.  Scientists must be consulted to device a rational method of compensating farmers for ecological restoration.  The possibility of strengthening programmes like NREGA for undertaking such work must be considered.  This has the potential to not just stop migration of farmers due to ecological degradation but even encourage them to return to their places to participate in restoration.  This work, being of the highest priority, should not suffer from paucity of funds.  Transparency and monitoring by local bodies must prevent corruption.  Taxation on all economic activities that are extractive in nature must be used for raising funds for the mission of ecological restoration.  The guarantee of security offered to farmers must be sufficient to wean them away from demanding subsidies and populist policies.

The policies suggested here will not find easy acceptance but are based on the realities of climate crisis and unacceptable economic disparities.  Changes in our laws and policies must at least proceed in this direction.  Policies leading to consolidation of land in the hands of powerful people or corporations should not be allowed at any cost since it will lead to greater economic inequality as well as further ecological destruction through the use of extractive practices in agriculture.  Using an ordinance to implement such a policy amounts to a fraud on the constitution and on the people of the nation.

  • Shreekumar

(Formerly taught chemical engineering at NITK Surathkal, doing farming as part of a sustainable lifestyle)

Sangatya Commune, Nakre, Karkala Taluk, Udupi District, Karnataka 576 117

Email: shreudp@gmail.com

Phone: 94803 46081

ಭೂ ಹರಣದ ವಿರುದ್ಧ ಗ್ರಾಮಸ್ಥರೇ ಸಿಡಿದೇಳಬೇಕು

‘ಭೂಸುಧಾರಣಾ ಕಾಯ್ದೆಗೆ ಸರ್ಕಾರ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಾಡಿ, ಯಾರು ಬೇಕಾದರೂ ಕೃಷಿ ಭೂಮಿ ಕೊಳ್ಳಬಹುದು ಎಂದಾಗಿಬಿಟ್ಟರೆ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಊಹಿಸಕ್ಕೇ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಯಾವೋನಾದರೂ ಬಂಡವಾಳಗಾರ ಬಂದು ನಮ್ಮ ಭೂಮಿಗೆ ಒಂದಕ್ಕೆರಡು ಬೆಲೆ ಕಟ್ಟಿಬಿಟ್ಟರೆ ನಮ್ಮ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಅನೇಕ ರೈತರು ಭೂಮಿ ಮಾರಿ ಬಿಡುತ್ತಾರೆ. ಆಗ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಂಡ ನಾನೂ ಮಾರಾಟ ಮಾಡದೆ ಬೇರೆ ದಾರಿಯೇ ಇರುವುದಿಲ್ಲ’. ಮೈಸೂರು ಭಾಗದ ರಾಷ್ಟ್ರ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತ ಸಾವಯವ ಕೃಷಿಕರೊಬ್ಬರು ಬಹಳ ನೋವಿನಿಂದ ಹೇಳಿದ ಮಾತಿದು. ಅವರ ಕುಟುಂಬ ಎಷ್ಟೋ ತಲೆಮಾರುಗಳಿಂದ ಅಲ್ಲಿ ಬೇಸಾಯ ಮಾಡುತ್ತಾ ಬಂದಿದೆ. ಭೂಮಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವ ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ ಸಿಲುಕುವ ರೈತರ ಅಸಹಾಯಕತೆ, ಅವರು ಒಳಗಾಗುವ ಆಘಾತ ಊಹಿಸಲಸಾಧ್ಯ. ಈಗ ಯಾರು ಬೇಕಾದರೂ ಏಕ್‍ದಂ 216 ಎಕರೆ ಭೂಮಿ ಸರಾಗವಾಗಿ ಕೊಂಡುಬಿಡಬಹುದು ಎನ್ನುವ ವಿಚಾರ ರೈತರಲ್ಲಿ ನಿಜಕ್ಕೂ ದಿಗಿಲು ಹುಟ್ಟಿಸುತ್ತಿದೆ.

ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲವೂ ಸರಿಯಾಗಿದ್ದಿದ್ದರೆ, ಕೃಷಿಯನ್ನು ನೆಚ್ಚಿ ಬದುಕಬಹುದೆನ್ನುವ ಭರವಸೆಯನ್ನು ಮೂಡಿಸಿದ್ದರೆ ಯಾವ ರೈತರೂ ಜಮೀನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವ ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ಕೃಷಿ ಲಾಭದಾಂiುಕವಲ್ಲ; ಅದರಲ್ಲೂ ಮಳೆಯಾಶ್ರಿತ ಜಮೀನುಗಳು, ಸಣ್ಣ ಹಿಡುವಳಿಗಳು ಆದಾಯ ತರಲಾರವು; ಇಂತಹ ರೈತರು ಕೃಷಿಯನ್ನು ಬಿಡಬೇಕು ಎಂದು ದಶಕಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲದಿಂದ ರೈತರ ಮೇಲೆ ತೀವ್ರ ಒತ್ತಡ ತರಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಸರ್ಕಾರಗಳು, ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು, ಅಧ್ಯಯನ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ವಿದ್ವಾಂಸರು ಎಲ್ಲರೂ ಇದನ್ನೇ ಹೇಳುತ್ತಾ ಬರುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ರೈತರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಬೇಕಾಗಿದ್ದ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು, ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಇಲಾಖೆಗಳು ರೈತರಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಬೇರ್ಪಟ್ಟು ತಮ್ಮ ಪಾಡಿಗೆ ಹಾಯಾಗಿವೆ. ಇವರು ರೈತರೊಡನೆ ಸಹಪಾಠಿಗಳಾಗಿ ಬೆರೆತು, ಪರಿಸರದೊಂದಿಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದರೆ ಇಂದು ಕೃಷಿ ಲೋಕದ ಸ್ವರೂಪವೇ ಬೇರೆಯಾಗಿರುತ್ತಿತ್ತು. ಆಳುವ ವರ್ಗದ ಎಲ್ಲಾ ಅಂಗಗಳೂ ಸೇರಿಕೊಂಡು ಕೃಷಿ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಅಧೋಗತಿಗೆ ತಳ್ಳಿ ಈಗ, ‘ನಿಮಗೆ ಕೃಷಿ ಲಾಭದಾಯಕವಲ್ಲ, ನೀವು ಜಮೀನು ಮಾರಿಕೊಳ್ಳಿ, ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ದುಡ್ಡು ಕೊಡುವವರನ್ನು ಕರೆತರುತ್ತಿದ್ದೇವೆ’ ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇದಕ್ಕೂ ಮೊದಲು ‘ಮಾದರಿ ಗುತ್ತಿಗೆ ಕಾಯಿದೆ- 2016ನ್ನು ತಂದು, ‘ರೈತರು ಬೇಸಾಯ ಮಾಡದೆ ಪಾಳು ಬಿಟ್ಟಿರುವ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಗುತ್ತಿಗೆ ಕೊಡಿ’ ಎಂದು ಬೆದರಿಸಿದ ಸರ್ಕಾರ, ಈಗ ಅದನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿ ಎನ್ನುತ್ತಿದೆ.

ಭೂ ಸುಧಾರಣಾ ಕಾಯಿದೆ ಎನ್ನುವುದು ಕರ್ನಾಟಕಕ್ಕೆ, ಒಂದು ಹೆಮ್ಮೆಯ ಕಿರೀಟವಿದ್ದಂತೆ. ‘ಉಳುವವನೇ ಭೂಮಿ ಒಡೆಯ’, ‘ರೈತರಲ್ಲದವರು ಕೃಷಿ ಭೂಮಿ ಖರೀದಿಸುವ ಹಾಗಿಲ್ಲ’ ಎಂಬೆರಡು ಅಂಶಗಳು ಸಣ್ಣ-ಸಾಮಾನ್ಯ ರೈತರಿಗೆ ಶ್ರೀರಕ್ಷೆಯಿದ್ದಂತೆ. ರೈತರ ಸುದೀರ್ಘ ಹೋರಾಟ, ತ್ಯಾಗಗಳ ಫಲ ಇದು. ಅದನ್ನು ಒಂದೇ ಬೀಸಿಗೆ ನೆಲಸಮಮಾಡಿಬಿಡುವುದೆಂದರೆ!. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಇವತ್ತಿನದಲ್ಲ. ಈ ಹಿಂದೆ ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿದ್ದ ಎಲ್ಲಾ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ ಮಾಡಿವೆ. ಮಾನ್ಯ ದೇವೇಗೌಡರು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳಿದ್ದಾಗ, 1995ರಲ್ಲಿ ತಂದ ‘ಹೊಸ ಕೃಷಿ ನೀತಿ’ ಯಲ್ಲಿಯೇ ಕೃಷಿಕರಲ್ಲದವರಿಗೆ ಕೃಷಿ ಭೂಮಿ ಕೊಳ್ಳಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಡಲಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಅದನ್ನು ಪುಷ್ಪ ಕೃಷಿ, ಅಕ್ವಾಕಲ್ಚರ್ (ಜಲಚರ ಸಾಕಣೆ)ಗಳಿಗೆ ಮಿತಿಗೊಳಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಆಗ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಆಸುಪಾಸಿನಲ್ಲಿ ಹೂಬೇಸಾಯದ ಹೆಸರಲ್ಲಿ ಕೃಷಿ ಭೂಮಿಗಳು ಬಿಕರಿಯಾದ ರೀತಿ ದಿಗಿಲು ಹುಟ್ಟಿಸುವಂತಿತ್ತು. ಆಗ ಬಂಡವಾಳಿಗರು ಕೊಂಡ ಜಮೀನುಗಳು ಈಗ ಲೇ-ಔಟ್‍ಗಳಾಗಿ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ‘ಹಿರಿಮೆ’ಯ ಗರಿಗಳಾಗಿವೆ. ಕೃಷಿ ಭೂಮಿ ಕೊಳ್ಳಲು ಇದ್ದ ಆದಾಯ ಮಿತಿಯನ್ನು ಎರಡು ಲಕ್ಷಕ್ಕೆ ಗೊತ್ತುಪಡಿಸಿದ್ದೂ ಆಗಲೇ.

ಮುಂದೆ 2014ರಲ್ಲಿ ಮಾನ್ಯ ಸಿದ್ಧರಾಮಯ್ಯನವರ ಸರ್ಕಾರ, ಕೃಷಿ ಭೂಮಿ ಕೊಳ್ಳಲು ಇದ್ದ ಆದಾಯ ಮಿತಿಯನ್ನು ಎರಡು ಲಕ್ಷದಿಂದ ಇಪ್ಪತ್ತೈದು ಲಕ್ಷಕ್ಕೆ ಏರಿಸಿತು. ಅದರ ಒಂದು ಫಲಶ್ರುತಿಯೆಂದರೆ, ಸೋಲಾರ್ ಫಲಕಗಳನ್ನು ಹಾಕುವ ನೆಪದಲ್ಲಿ ರೈತರ ಜಮೀನನ್ನು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಕಬಳಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾದದ್ದು. ಇಪ್ಪತ್ತೈದು ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ದೀರ್ಘ ಕಾಲಿಕ ಗುತ್ತಿಗೆಗೆ ರೈತರ ಜಮೀನುಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಬಂಡವಾಳಿಗರಿಗೆ ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡಲಾಯಿತು. ರೈತರ ಮೇಲೆ ಇನ್ನಿಲ್ಲದ ಒತ್ತಡ ತಂದು ಇವರು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಈ ಜಮೀನುಗಳು ಇನ್ಯಾವತ್ತೂ ರೈತರ ಕೈಸೇರುವ ಪ್ರಶ್ನೆಯೇ ಇಲ್ಲ.

ಇದೀಗ ಕೋವಿಡ್ ಲಾಕ್ಡೌನ್‍ನಿಂದ ತತ್ತರಿಸಿಹೋಗಿ ಇನ್ನೂ ಬಿತ್ತನೆ ಮಳೆಗಳಿಗೆ ಕಾಯುತ್ತಾ ಸೋತ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ರೈತರಿರುವಾಗ ಅವರಿಗೆ ಸಾ ್ವಂತನ ತರುವ ಯಾವುದೇ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗೆ ಮುಂದಾಗದೆ ಭೂಮಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವ ಈ ಆಮಿಷ! ‘ಕೃಷಿ ಮಾಡಲಾರದ ಅತಂತ್ರ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿರುವ ರೈತರು, ಕೃಷಿಯನ್ನು ಲಾಭದಾಯಕವಾಗಿ ಮಾಡುವ ಆಕಾಂಕ್ಷೆ ಹೊಂದಿgುವ ಆಸಕ್ತರಿಗೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಇದು ಅವಕಾಶ. ಕೃಷಿ ಭೂಮಿ ಹಸಿರು ವಲಯದಲ್ಲಿ ಬರುವುದರಿಂದ ಬೇರೆ ಉದ್ಯಮಗಳಿಗೆ ಅದನ್ನು ಬಳಸುವ ಪ್ರಶ್ನೆಯೇ ಇಲ್ಲ, ಕೃಷಿ ಚಟುವಟಿಕೆ ಬಿಟ್ಟರೆ ಬೇರೆ ಏನೂ ಮಾಡಲು ಸಾದ್ಯವಿಲ್ಲ’ ಎಂದು ಕಂದಾಯ ಸಚಿವ ಆರ್. ಅಶೋಕ್ ಅವರು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಹೇಳಿಕೆ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ತಮಾಷೆಯೆಂದರೆ, ಕರ್ನಾಟಕ ಸಣ್ಣ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ಸಂಘ(ಕಾಸಿಯಾ)ದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ‘ನಾವು ಭೂಮಿ ಖರೀದಿಸಲು ಕೆಎಸ್‍ಐಡಿಸಿ, ಕೆಐಎಡಿಬಿಎಗಳಿಗೆ ಅಲದಾಡಬೇಕಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ನಾವೇ ಖರೀದಿಸಿ ನಮ್ಮ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ಹಂಚುವುದರಿಂದ ಸಮಯ, ಶ್ರಮ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ. ಈ ಬಗ್ಗೆ ನಾವು ಪ್ರಸ್ತಾಪ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದೆವು. ಸರ್ಕಾರ ಅದಕ್ಕೆ ಸ್ಪಂದಿಸಿದೆ. ಇದರಿಂದ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುತ್ತದೆ’. ಎಂದು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಸರ್ಕಾರ ತನ್ನ ಜನತೆಯ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಮಣ್ಣೆರೆಚುವುದೆಂದರೆ!

‘ನಿರುದ್ಯೋಗಿ ಕೃಷಿ ಪದವೀಧರರು ಹಳ್ಳಿಗಳಿಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿ ಕೃಷಿ ಆಧಾರಿತ ಉದ್ದಿಮೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಇದು ಅವಕಾಶ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ’ ಎನ್ನುವುದು ಕಂದಾಯ ಸಚಿವರ ಇನ್ನೊಂದು ಕಣ್ಕಟ್ಟಿನ ಹೇಳಿಕೆ. ಉದ್ದಿಮೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಬೇಕಾದ ಭೂಮಿಗಾಗಿಯೇ ಕೆಐಎಡಿಬಿ(ಕರ್ನಾಟಕ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮಂಡಳಿ) ಇದೆಯಲ್ಲ. ಇದುವರೆಗೆ ಕೆಐಎಡಿಬಿ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಜಮೀನಿನ ಬಹುಭಾಗ ಬಳಕೆಯಾಗದೆ ಉಳಿದಿರುವ ಬಗ್ಗೆ ಎಲ್ಲಾ ಸರ್ಕಾರಗಳೂ ಆಗಾಗ್ಗೆ ಹೇಳಿಕೊಂಡೇ ಬಂದಿವೆ. ಆದರೆ ಈ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಬಳಸಬೇಕೆಂದರೆ ಅದಕ್ಕೆ ‘ಭೂಸ್ವಾಧೀನ, ಪುನರ್ವಸತಿ ಮತ್ತು ಪುನರ್ನೆಲೆ ಕಾಯಿದೆ-2013ರ’ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಿನ ಕಟ್ಟಳೆಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾಗಬೇಕು. ಕೈಗಾರಿಕೆಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಪಾರಿಸಾರಿಕ ದುಷ್ಪರಿಣಾಮದ ಅಂದಾಜು ಮಾಡಬೇಕು. ಇದರ ಬದಲು ನೇರವಾಗಿ ಭೂಮಿ ಕೊಂಡುಬಿಟ್ಟರೆ ಯಾರ ಮರ್ಜಿಯೂ ಇರುವುದಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದು ಇಲ್ಲಿನ ಹುನ್ನಾರ. ಅಷ್ಟಾಕ್ಕೂ ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ ಅತೀವ ಆಸಕ್ತಿ ಇರುವವರಿಗೆ, ಈಗಾಗಲೇ ರೈತರು ಪಾಳು ಬಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ ಎನ್ನಲಾದ 22 ಲಕ್ಷ ಹೆಕ್ಟೇರ್ ಬೇಸಾಯ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದೀರ್ಘ ಕಾಲಿಕ ಗುತ್ತಿಗೆಗೆ ಕೊಡುವ ಬಗ್ಗೆ ಯೋಚಿಸಬಹುದಲ್ಲ.


ಇಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಒಂದು ಮುಖ್ಯ ವಿಚಾರವಿದೆ. ಭೂಸುಧಾರಣಾ ಕಾಯಿದೆಯಡಿ ರೈತರಲ್ಲದವರು ಭೂಮಿ ಖರೀದಿಸಲು ಅವಕಾಶವಿಲ್ಲದೆ ಹೋಗಿದ್ದರೂ, ಐವತ್ತು ಲಕ್ಷ ಎಕರೆ ಭೂಮಿ ರೈತರ ಕೈತಪ್ಪಿ ಕೃಷಿಯೇತರ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕೆ ಪರಿವರ್ತನೆಯಾಗಿದೆ. ಜಮೀನು ಖರೀದಿಯಲ್ಲಿ ಭೂ ಸುಧಾರಣಾ ಕಾಯ್ದೆ 79ಎ ಮತ್ತು 79 ಬಿ ಕಲಂನ ನಿಯಮಾವಳಿ ಉಲ್ಲಂಘನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕಂದಾಯ ಇಲಾಖೆ ಸುಮಾರು 83,171 ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿತ್ತು. ಅದರಲ್ಲಿ ಇತ್ಯರ್ಥ ಆಗದಿರುವ 12,231 ಪ್ರಕರಣಗಳಿವೆ. ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲೇ ‘ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ವಸತಿ ಮಹಾಮಂಡಲಿ’ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ನೌಕರರ ಗೃಹ ನಿರ್ಮಾಣ ಸಹಕಾರ ಸಂಘಗಳು ಭೂ ಸುಧಾರಣಾ ಕಾಯ್ದೆಯ 79ಎ ಮತ್ತು 79 ಬಿ ಕಲಂ ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿ ಸುಮಾರು ಹತ್ತು ಸಾವಿರ ಕೋಟಿ ರೂ ಬೆಲೆಯ 5,027 ಎಕರೆ ಕೃಷಿ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಮಧ್ಯವರ್ತಿಗಳ ಮೂಲಕ ಎಕರೆಗೆ ಒಂದೂವರೆ-ಎರಡು ಕೋಟಿ ಕೊಟ್ಟು ಖರೀದಿಸಿರುವುದು ಬಹಿರಂಗವಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿ ಹಂತದಲ್ಲೂ ಇವು ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ವಂಚಿಸಿವೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿನ ಯಾವ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಂಡಿಲ್ಲ. ಇಂತಹ 17,574 ಪ್ರಕರಣಗಳು ದಾಖಲಾಗಿದ್ದರೆ, 5,490 ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಯಿದೆ ಉಲ್ಲಂಘನೆ ಆಗಿರುವುದು ದೃಢಪಟ್ಟಿದೆ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಇತ್ಯರ್ಥವಾಗದ ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನೆಲ್ಲಾ ನ್ಯಾಯ ಸಮ್ಮತಗೊಳಿಸಿಬಿಡುವ ದುರುದ್ದೇಶ ಈ ತಿದ್ದುಪಡಿಗಳ ಹಿಂದೆ ಬಲವಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದೆ.


ರೈತರಿಗೆ ಭೂಮಿ ಎನ್ನುವುದು ಆಸ್ತಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಸುರಕ್ಷತಾ ಭಾವ ತಂದುಕೊಡುತ್ತದೆ. ಜೀವಮಾನವಿಡೀ ದುಡಿದು ನಾಲ್ಕಾರು ಎಕರೆ ಜಮೀನು ಕೊಂಡುಬಿಟ್ಟಾಗ ರೈತರಿಗಾಗುವ ಸಂತೋಷ, ಸಂಭ್ರಮ, ಸುರಕ್ಷತಾ ಭಾವ ವರ್ಣಿಸಲಸಾಧ್ಯ. ಅಂಥದ್ದರಲ್ಲಿ ಏಕಾಏಕಿ ಬಂಡವಾಳಿಗನೊಬ್ಬ ಕಣ್ಣೆದುರೇ ನೂರಾರು ಎಕರೆ ಜಮೀನನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸುತ್ತಾರೆಂದರೆ ಹೇಗಾಗಬೇಡ! ಹಾಗಾಗಕೂಡದು ಎಂದರೆ, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಗ್ರಾಮದ ರೈತರೂ, ಈ ಊರಿನ ಜಮೀನು ನಮ್ಮ ರೈತರಿಗೆ ಸೇರಿದ್ದು, ಅದನ್ನು ಬಂಡವಾಳಿಗರಿಗೆ ಕೊಳ್ಳಲು ಅವಕಾಶ ಕೊಡುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಬೇಕು. ಪ್ರತಿ ಗ್ರಾಮದ ಪ್ರವೇಶದಲ್ಲೇ, ‘ರೈತರ ಭೂಮಿ ಕಬಳಿಸುವವರಿಗೆ ಪ್ರವೇಶವಿಲ್ಲ’ ಎಂದು ಫಲಕ ಹಾಕಿ, ಕಣ್ಗಾವಲಾಗಿದ್ದು, ಅತಿಕ್ರಮಣಕಾರರಿಗೆ ಬಹಿಷ್ಕಾರ ಹಾಕಬೇಕು. ಭೂ ಕಬಳಿಕೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಗ್ರಾಮಸ್ಥರ ಕಾರ್ಯಪಡೆ ಸಿದ್ಧವಾಗಬೇಕು. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ನಾವು ನೀವೆಲ್ಲಾ ಸನ್ನದ್ಧರಾಗೋಣ.

  • ವಿ. ಗಾಯತ್ರಿ, ಸಂಪಾದಕಿ, ‘ಸಹಜ ಸಾಗುವಳಿ’ ದ್ವೈಮಾಸಿಕ ಪತ್ರಿಕೆ

ಬಸವಣ್ಣ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಹರಿಕಾರನಲ್ಲವೇ?

ಪ್ರಸನ್ನ

ಅಂಬಾನಿ, ಅದಾನಿಗಳು ಮಾತ್ರವೇ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಹರಿಕಾರರೇ? ಅಥವಾ ಲಿಂಗಾಯತ ಖಾನಾವಳಿಗಳನ್ನು ಅತ್ತ ಸರಿಸಿ ಮ್ಯಾಕ್‌ಡೊನಾಲ್ಡ್‌ಗಳನ್ನು ಕರೆತಂದು ಕೂರಿಸಿದರೆ ಆಧುನಿಕತೆಯೇ? ಇತ್ತ ಪುರೋಹಿತಶಾಹಿ ಅಬ್ಬರ, ಅತ್ತ ಬಂಡವಾಳಶಾಹಿ ಅಬ್ಬರ, ಇತ್ತ ಧಾರ್ಮಿಕ ಅಸಹಿಷ್ಣುತೆ, ಅತ್ತ ಆರ್ಥಿಕ ಅಸಹಿಷ್ಣುತೆಗಳನ್ನು ತಂದು ಬಲವಂತ ಹೇರಿದರೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯೇ? ಬಸವನು ಹಳಬ; ಹಾಗಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಹರಿಕಾರನಲ್ಲವೇ? ಈ ಪ್ರಶ್ನೆ ನನ್ನನ್ನು ಗಾಢವಾಗಿ ಕಾಡುತ್ತಿದೆ. ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನೆತ್ತಿಕೊಂಡು ನಾನು ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕಕ್ಕೆ ಹೋದೆ.

ಬಸವನ ಮೂಲ ನೆಲೆಯದು. ಇಂದು ಆ ನೆಲೆ ಹಿಂದುಳಿದಿದೆ. ಅದರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೇಗಿರಬೇಕು ಎಂಬ ಚರ್ಚೆ ನಡೆದಿದೆ ಅಲ್ಲಿ. ಹಾಗೆ ಚರ್ಚಿಸುತ್ತಿರುವ ಹೆಚ್ಚಿನವರು ಬಸವನ ಅನುಯಾಯಿಗಳೇ ಹೌದು. ಆದರೆ, ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಹಿಂದುಳಿದಿರುವಿಕೆಗೆ ಬಸವನೇ ಕಾರಣವೋ ಎಂಬಂತೆ, ಆತನ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಹಿಂದಕ್ಕೊತ್ತಿ, ಅಂಬಾನಿ– ಅದಾನಿ ಮಾದರಿಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಮುಂದೊತ್ತುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಅವರು ಅಲ್ಲಿ. ಬಸವಣ್ಣನನ್ನು, ಇತರೆಲ್ಲ ದೈವಗಳಂತೆಯೇ, ವೈಭವೋಪೇತ ಗೃಹಬಂಧನದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಬೆಂಗಳೂರು ಅಥವಾ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕು ಅಥವಾ ಲಂಡನ್ನುಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಮಾದರಿ ಎಂದು ನಂಬುತ್ತಾರೆ ಇವರು. ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ತುಂಬ ಜಗಜಗಿಸುವ ಖಾಸಗಿ ಕಾಲೇಜುಗಳು ಬರಲಿ, ಫಳಫಳಿಸುವ ಖಾಸಗಿ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳು ಬರಲಿ, ಒಂದೇ ಸಮನೆ ಹೊಗೆಯುಗುಳುವ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳು ಬರಲಿ, ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು ಹಾಗೂ ಪಂಚತಾರಾ ಹೋಟೆಲುಗಳು ಬರಲಿ. ಆಗ ಉ.ಕ. ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದುತ್ತದೆ ಎಂದವರು ನಂಬುತ್ತಾರೆ.

ಹಾಗವರು ನಂಬಲಿಕ್ಕೆ ಕಾರಣವೂ ಇದೆ. ಉ.ಕ.ದಿಂದ ಗುಳೆ ಎದ್ದಿರುವ ಜಾಣ ಮಧ್ಯಮವರ್ಗ ತಲುಪಿರುವುದು ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರವನ್ನು. ಸರ್ಕಾರಗಳು, ಸರ್ಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು, ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು, ಉದ್ದಿಮೆಪತಿಗಳು ಎಲ್ಲರೂ ಬೆಂಗಳೂರಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ಉ.ಕ.ದತ್ತ ನೋಡುತ್ತಾರೆ. ಬುದ್ಧಿಜೀವಿಗಳು, ಇಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ಅಲ್ಲಿನ ಕೃಷಿ, ಕೈಮಗ್ಗ ಹಾಗೂ ಕುಶಲಕರ್ಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಚಿಂತಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕವಿಗಳು, ಇಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ಅಲ್ಲಿನ ಹಳ್ಳಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪದ್ಯ ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ… ಇತ್ಯಾದಿ. ಬೆಂಗಳೂರೆಂಬ ಹವಾನಿಯಂತ್ರಿತ ಕೊಠಡಿಯಿಂದಲೇ ಉ.ಕ., ದ.ಕ., ಮ.ಕ. ಇತ್ಯಾದಿ ಎಲ್ಲ ‘ಕ’ಗಳಿಗೂ ಹಣ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಅಥವಾ ಆಗದೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಬೆಂಗಳೂರೇ ನಿಜವಾದ ಕರ್ನಾಟಕವಾಗಿದೆ ಇಂದು. ಇತ್ತ ರೋಗಕ್ಕೆ ಪಕ್ಕಾಗಿರುವ ಕರ್ನಾಟಕದ ಹೃದಯಭಾಗವು ದಿನಗಣನೆ ಮಾಡುತ್ತ ಮಲಗಿಕೊಂಡಿದೆ.

ಬಸವನ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಒಪ್ಪುವವರೂ ಇದ್ದಾರೆ. ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯೆಂದರೆ, ಜನರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ, ಪರಿಸರ ಹಾಗೂ ಪ್ರಕೃತಿಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಎಂದು ತಿಳಿಯುವ ಮಂದಿ ಇದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರು ಇವರು. ಬಹುಸಂಖ್ಯಾತರ ಓಲೈಕೆ ನಡೆದಿರುವ ಇಂದಿನ ಕಾಲಮಾನದಲ್ಲಿ, ಇವರು ಮೂಲೆಗುಂಪಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಹೈದರಾಬಾದ್ ಕರ್ನಾಟಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮಂಡಳಿಯನ್ನು ಹತ್ತಿರದಿಂದ ನೋಡಿಬಲ್ಲ ಇಂತಹ ಒಬ್ಬ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ‍್ಯಕರ್ತರು ನನ್ನೊಟ್ಟಿಗೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅದು ಆರಂಭವಾದ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಮಂಡಳಿಯಿಂದ ಸುಮಾರು ನಾಲ್ಕು ಸಾವಿರದ ಮುನ್ನೂರು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ಖರ್ಚಾಗಿದೆಯಂತೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಹಣವು ಯಥಾಪ್ರಕಾರ, ರಸ್ತೆಗಳು ಹಾಗೂ ಕಟ್ಟಡಗಳಿಗೆ ಖರ್ಚಾಗಿದೆಯಂತೆ. ಉಳಿದ ನೂರಿನ್ನೂರು ಕೋಟಿಗಳು ಕುರ್ಚಿ, ಕಂಪ್ಯೂಟರು ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಖರೀದಿಗೆ ಖರ್ಚಾಗಿದೆಯಂತೆ. ಹಣ ಖರ್ಚಾಗದೆ ಉಳಿಯುವುದು, ಉಳಿದು ಬೆಂಗಳೂರಿಗೇ ಮರಳುವುದು ಸಹ ಮಾಮೂಲಿಯಂತೆ. ಏಕೆ ಎಂದು ಕೇಳಿದೆ. ಸ್ಥಾವರ ನಿರ್ಮಾಣದ ಹೊಸಹೊಸ ಉಪಾಯಗಳು ಹೊಳೆಯದೆ ಹೀಗಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ತುಂಟನಗೆ ಬೀರಿದರು ಅವರು. ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ಚರ್ಚೆ ಅನಗತ್ಯ. ಎಲ್ಲ ಕಡೆ ಇರುವಂತೆ ಇಲ್ಲಿಯೂ ಇದೆ ಅದು ಧಾರಾಳ.

ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೇಗಿರಬೇಕು ಎಂಬ ಒಂದೆರಡು ಚರ್ಚೆಗಳಲ್ಲಿ ನಾನೂ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದೆ. ಅಂಬಾನಿ, ಅದಾನಿ ಮಾದರಿಯನ್ನು ತಲೆಕೆಳಗು ಮಾಡಬೇಕೆಂಬ ಉದ್ದೇಶದಿಂದಲೇ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದೆ. ಬಸವಣ್ಣ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಹರಿಕಾರನಾಗಲಾರನೆ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ಬೇಕೆಂತಲೇ ಸಭಿಕರತ್ತ ಎಸೆಯುತ್ತ ಹೋದೆ. ನನ್ನೆದುರಿಗೆ ಕುಳಿತಿರುತ್ತಿದ್ದ ಹೆಚ್ಚಿನವರು ಬಸವನ ಧಾರ್ಮಿಕ ಅನುಯಾಯಿಗಳು. ಲಿಂಗಾಯತರಲ್ಲದವರೂ ಆತನನ್ನು ಮೆಚ್ಚುವ ಮಂದಿ. ನನ್ನ ಬಾಣವು ಪ್ರತಿಬಾರಿ ತನ್ನ ಗುರಿಯನ್ನು ತಾಕುತ್ತಿತ್ತು. ಆ ಬಸವಣ್ಣ ಧರ್ಮದ ಹರಿಕಾರ ಎಂದು ನಂಬುತ್ತೀರಿ ತಾನೆ?… ಧರ್ಮವೆಂದರೆ ಏನು ಹಾಗಿದ್ದರೆ? ಕಾಯಕವಿಲ್ಲದ ಬಸವಧರ್ಮ ಇದೆಯೆ? ಕಲ್ಯಾಣದ ಆರ್ಥಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿರದಿದ್ದರೆ ಬಸವನನ್ನು ಬಿಜ್ಜಳ ಇರಗೊಡುತ್ತಿದ್ದನೇ?

ಆ ಬಸವಣ್ಣ, ಆಧುನಿಕ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ, ಉತ್ಪಾದಕರನ್ನು ಸಂಘಟಿಸಿದ! …ಶರಣರು ಶಿಸ್ತಿನಿಂದ ಉತ್ಪಾದನೆ ಮಾಡುವಂತೆ ಮಾಡಿದ! …ತಮ್ಮ ಉತ್ಪಾದನೆಯಿಂದ ಅವರು ದಾಸೋಹ ಮಾಡುವಂತೆ ತಾಕೀತು ಮಾಡಿದ. ಬಡವರೆಲ್ಲ ಶರಣರಾಗಿ ಸಂಘಟಿತರಾದದ್ದರಿಂದಲೇ ಕಲ್ಯಾಣದಲ್ಲಿ ಶಿಸ್ತಿನ ಉತ್ಪಾದನೆ ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಕಲ್ಯಾಣ ಸಮೃದ್ಧವಾಯಿತು. ಸಮೃದ್ಧಿಯ ಮೇಲೆ ಆಶೆಪಟ್ಟೇ ಮೇಲ್ಜಾತಿ, ಮೇಲ್ವರ್ಗಗಳು, ಬಿಜ್ಜಳನ ಮಗ ಜಗದೇವನನ್ನು ಹುಚ್ಚೆಬ್ಬಿಸಿ, ಶರಣರ ರಕ್ತ ಹರಿಸಿದವು. ಅವರಿಗೆ ಅಧಿಕಾರ ಬೇಕಿತ್ತು. ಮುಷ್ಕರವಿಲ್ಲದ ಉತ್ಪಾದನೆ, ಲಂಚ ರುಶುವತ್ತುಗಳಿಲ್ಲದ ಆಡಳಿತ, ಅವ್ಯವಹಾರಗಳಿಲ್ಲದ ವಾಣಿಜ್ಯ, ಕುಡಿತ ವ್ಯಭಿಚಾರಗಳಿಲ್ಲದ ಸಮಾಜ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಬೇಕಿತ್ತವರಿಗೆ. ಆದರೆ ಲಾಭದ ಹಂಚಿಕೆ ಬೇಡವಿತ್ತು. ಬಸವ ಲಾಭದ ಹಂಚಿಕೆ ಮಾಡಿದ. ಬಡವ ಬಲ್ಲಿದರ ನಡುವಣ ಅಂತರವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿದ. ಹೀಗೇ ಹೇಳುತ್ತಹೋದೆ. ಕೆಲವು ತಲೆಗಳು ಹೌದೆಂಬಂತೆ ಹಿಂದೆ ಮುಂದೆ ಆಡಿದವು. ಮಾತು ಮುಂದುವರೆಸಿದೆ.

ಹಳೆಯ ಧರ್ಮ, ಹೊಸ ಆರ್ಥಿಕತೆ– ಇವು ಬೇರೆಬೇರೆ ಎಂದು ತಿಳಿದಿದ್ದೀರಿ ನೀವು. ದ್ವಂದ್ವಾತ್ಮಕ ನಿಲುವು ತಾಳಿದ್ದೀರಿ ಎಂಬ ಗಂಭೀರ ಆರೋಪ ಮಾಡಿದೆ. ಶ್ರಮ ಹಾಗೂ ಯಂತ್ರ ಒಂದೇ ಎಂಬ ಅಪಾಯಕಾರಿ ನಿಲುವು ತಾಳಿದ್ದೀರಿ ನೀವು ಎಂದೆ. ಬಸವಣ್ಣ ಬದುಕಿದ್ದರೆ ಆತ ಕಾರಿನಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ‘ಕಾಯಕ’ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಎಂದು ನಂಬುತ್ತೀರಿ ನೀವು ಎಂದೆ. ದಾಸೋಹದ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಆತ ಸಾಹುಕಾರರ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಭೂರಿಬೋಜನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಎಂದು ನಂಬುತ್ತೀರಿ ನೀವು ಎಂದೆ. ಹೊಸ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಸಾರಥ್ಯ ನೀಡಿರುವ ಅಂಬಾನಿ, ಅದಾನಿ ಇತ್ಯಾದಿಗಳು ಅಥವಾ ಅವರ ಕನ್ನಡ ಅವತರಿಣಿಕೆಗಳು, ನಿಜಕ್ಕೂ ಸಮಾಜಕಲ್ಯಾಣ ಮಾಡಬಲ್ಲರೇ ಎಂದು ಪ್ರಶ್ನೆ ಮಾಡಿದೆ. ಲಕ್ಷಾಂತರ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗಳ ತಮ್ಮ ಲಾಭವನ್ನು, ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಹೊಲಗಳ ತನಕ ಅಥವಾ ಮಗ್ಗದಕುಣಿಗಳ ತನಕ ಇವರು ತಲುಪಿಸುತ್ತಾರೆಯೆ ಎಂದು ಪ್ರಶ್ನೆ ಮಾಡಿದೆ. ಹೊಸ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮಾದರಿಯಿಂದಾಗಿ ಬಡವಬಲ್ಲಿದರ ಅಂತರವು, ಬಸವನ ಕಾಲಕ್ಕಿಂತ ಸಾವಿರ ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿದಿದೆಯೆ ನಿಮಗೆ ಎಂದು ಪ್ರಶ್ನೆ ಮಾಡಿದೆ. ನಿಶ್ಶಬ್ದವಾಗಿ ಮಾತು ಕೇಳಿಸಿಕೊಂಡರು. ಮಾತಿನ ಧಾಟಿ ಬದಲಿಸಿದೆ.

ಇಂದಿನ ಬಡವರು, ನುಲಿಯಚಂದಯ್ಯನ ತರಹ, ಇತ್ತ ಶ್ರಮವನ್ನೂ ಪಡುತ್ತಿಲ್ಲ ಅತ್ತ ದಾಸೋಹವನ್ನೂ ಮಾಡುತ್ತಿಲ್ಲ ಏಕೆ ಗೊತ್ತೆ ಎಂದು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದೆ. ಇವರ ಸ್ಥೈರ್ಯವನ್ನು ಹರಣ ಮಾಡಿದವರು ಯಾರು, ಜಾಹೀರಾತುಗಳು, ಟೀವಿ ಹಾಗೂ ಇಂಟರ್‌ನೆಟ್ಟಿನ ಹೊಲಸು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತಿರುವವರು ಯಾರು, ಸುತ್ತ ತಾಂಡವವಾಡುತ್ತಿರುವ ಧಾರ್ಮಿಕ ಉಗ್ರವಾದವನ್ನು ಪೋಷಿಸುತ್ತಿರುವವರು ಯಾರು? ಭಕ್ತರನ್ನು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ದೂರ ಸರಿಸುತ್ತಿರುವವರು ಯಾರು? ನಾಟಕೀಯ ಪ್ರಶ್ನೆ ಮಾಡಿದೆ. ಹೊಸ ಆರ್ಥಿಕತೆ, ಹೊಸ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮಾದರಿ ಈ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದೆ ಎಂದೆ. ಬಸವನ ಮಾದರಿ ಬೆಳಕಾದರೆ, ಅಂಬಾನಿ, ಅದಾನಿಗಳ ಮಾದರಿ ಕತ್ತಲು ಎಂದು ಗಟ್ಟಿಸಿಹೇಳಿ ಮಾತು ಮುಗಿಸಿದೆ.

ಸಣ್ಣ ವಿರಾಮ ನೀಡಿ ಮಾತು ಮುಂದುವರಿಸಿದೆ. ವಿದೇಶಿ ಕಂಪನಿಗಳ ಏಜೆಂಟು ಈ ಆರ್ಥಿಕತೆ ಅಂದೆ. ತಮ್ಮೂರಿನಲ್ಲಿ ಇವರು ಏಸುಕ್ರಿಸ್ತನಿಗೆ ಏನನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಾರೋ ಅದನ್ನೇ ಇಲ್ಲಿ, ನಿಮ್ಮೂರಲ್ಲಿ, ನಿಮ್ಮ ಬಸವನಿಗೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಅಂದೆ. ಅಥವಾ, ಪ್ರವಾದಿ ಮಹಮ್ಮದರಿಗೆ ತಮ್ಮೂರಲ್ಲಿ ಇವರು ಮಾಡಿದ್ದನ್ನೇ ನಿಮ್ಮೂರಲ್ಲಿ, ಬಸವ– ಕನಕ– ಪುರಂದರ– ದಾದಾಪೀರ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಅಂದೆ. ಧಾರ್ಮಿಕ ಬಂಧನದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿದ್ದಾರೆ ಸಂತರನ್ನು ಅಂದೆ. ಸಾಮಾಜಿಕ ಕೆಲಸಕ್ಕಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿ ಎಂದು ಕರೆ ನೀಡಿದೆ.

‘ಬಂಡೇಳಬೇಕು!… ವಚನಕಾರರಂತೆ ಸೂಫಿಸಂತರಂತೆ ಕ್ರೈಸ್ತಸಂತರಂತೆ ಅಹಿಂಸಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಬಂಡೇಳಬೇಕು!… ನೇಗಿಲು, ಮಗ್ಗ, ರಾಟೆ ಹಾಗೂ ವಚನಗಳನ್ನು ಆಯುಧಗಳನ್ನಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಬಂಡೇಳಬೇಕು!… ಹೊಸ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಬಂಡೇಳಬೇಕು’ ಅಂದೆ. ಮುಂದುವರೆದು, ಆ ಧರ್ಮ ಹಳೆಯದ್ದೂ ಅಲ್ಲ, ಆರ್ಥಿಕತೆ ಹೊಸತೂ ಅಲ್ಲ!… ಎರಡೂ ಸಮಕಾಲೀನವಾದದ್ದು!… ಸಮಕಾಲೀನ ಕಾಯಕವೇ ಸಮಕಾಲೀನ ಧರ್ಮ ಅಂದೆ. ಒಂದಿಬ್ಬರು ಹೌದು ಹೌದು ಅಂದರು. ಮುಂದುವರೆದೆ. ಆ ಬಸವಣ್ಣನ ಆರ್ಥಿಕತೆ ನೈತಿಕವಾದದ್ದು, ದುಡ್ಡನ್ನು ದಾಸೋಹವಾಗಿಸುತ್ತದೆ ಅದು !… ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿಸುತ್ತದೆ ಅದು!… ನಾಲ್ಕು ಜನರ ಪ್ರೀತಿ ಗಳಿಸುತ್ತದೆ ಅದು! ಅಂದೆ. ಹೌದು ಹೌದು ಅಂದರು.

ಬಸವನ ಆರ್ಥಿಕತೆ ನೋಟು ದ್ವಿಗುಣಗೊಳಿಸುವುದಿಲ್ಲ!… ವಿಪರೀತ ಲಾಭ ತರುವುದಿಲ್ಲ!… ವಿಪರೀತ ಲಾಭ ಬಯಸುವವರು ಬಸವಣ್ಣನ ಬದಲಿಗೆ ಮಂಚಣಕ್ರಮಿತನನ್ನು ದೈವವಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಿರಿ ಅಂದೆ. ಮಾತು ಚುಚ್ಚಿತು. ಮಂಚಣಕ್ರಮಿತ ಬಸವನ ಬದ್ಧವೈರಿ ಎಂಬ ಅರಿವಿತ್ತು ಸಭಿಕರಿಗೆ. ಮೈ ಕೊಡವಿಕೊಂಡು ಕುಳಿತರು ಅವರು. ಅಂಬಾನಿ, ಅದಾನಿಗಳನ್ನು ಹಾಡಿ ಹೊಗಳುವವರು ಮಂಚಣಕ್ರಮಿತನ ಆಧುನಿಕ ರೂಪವೇ ಹೌದು ಎಂಬ ಗಂಭೀರ ಆರೋಪ ಮಾಡಿದೆ. ನಿಮ್ಮ ಕುತ್ತಿಗೆಗೆ ಅವರು ಬಿಗಿದಿರುವ ಮೊಬೈಲುಗಳು ಅನಿಷ್ಟಲಿಂಗಗಳು ಅಂದೆ! ಮಾತಿನ ಭರದಲ್ಲಿ ಅನಿಷ್ಟಲಿಂಗ ಅಂದಿದ್ದೆ. ನಾಲಿಗೆ ಕಚ್ಚಿಕೊಂಡೆ. ಆದರೆ ಅವರು ತಪ್ಪು ತಿಳಿಯಲಿಲ್ಲ. ನನ್ನ ವಿಚಾರಗಳ ಒಟ್ಟಿಗೆ ನಡೆದಿದ್ದರು ಅವರು.

ಬಸವಣ್ಣನ ಆರ್ಥಿಕತೆ ಶ್ರಮದ ಆರ್ಥಿಕತೆ ಎಂದು ವಿಸ್ತರಿಸಿ ಹೇಳಿದೆ. ಶ್ರಮವನ್ನು ಸಹಿಸಬೇಕು ಅಂದೆ. ಒಮ್ಮೆಗೇ ಆಗದಿದ್ದರೆ ಕ್ರಮಕ್ರಮವಾಗಿ ಸಹಿಸಬೇಕು ಅಂದೆ. ರೂಢಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಅಂದೆ. ಸಹಕರಿಸುವುದನ್ನು ಕಲಿಯ
ಬೇಕು ಅಂದೆ. ಆದರೆ! …ಅಯ್ಯೋ ನಾವು ಮಂಚಣಕ್ರಮಿತನ ಜೊತೆಗೆ ವಿಮಾನಯಾನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇವೆ! ಅಂದೆ. ಮಂಚಣಕ್ರಮಿತನ ಕಾವಿಬಟ್ಟೆ, ರುದ್ರಾಕ್ಷಿ, ವಿಭೂತಿ ಹಾಗೂ ಸಂಸ್ಕೃತ ಪಾಂಡಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಮರುಳಾಗಿದ್ದೇವೆ ನಾವು, ಹಳ್ಳಿಯ ಮಂದಿ ಅಂದೆ. ಮಂಚಣಕ್ರಮಿತ ಕೊಲ್ಲುತ್ತಾನೆ, ಮರೆಯದಿರಿ ಅಂದೆ. ದೇವರ ಆಯುಧ ಬಳಸಿ ಕೊಲ್ಲುತ್ತಾನೆ ಮರೆಯದಿರಿ ಅಂದೆ. ಹೌದೆಂದು ತಲೆಯಾಡಿಸಿದರು.

ಎಲ್ಲ ನಾಟಕೀಯತೆಯನ್ನೂ ಕಳಚಿ, ತೀವ್ರ ಕಳಕಳಿಯಿಂದ ವಿನಂತಿಸಿಕೊಂಡೆ.

‘ದಯಮಾಡಿ!…ದಯಮಾಡಿ ನೀವು ಬಸವಣ್ಣನನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಹರಿಕಾರ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿ ನೋಡಿ!… ನೀವು ಹಾಗೆ ಮಾಡಿದರೆ, ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕವೇ ಏಕೆ, ಅಥವಾ ಭಾರತ ದೇಶವೇ ಏಕೆ, ಇಡೀ ವಿಶ್ವವನ್ನೇ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಬಲ್ಲದು ಬಸವ ಮಾದರಿ’ ಅಂದೆ.

ನನ್ನ ಮಾತಿಗೆ ಸಮಕಾಲೀನ ವಿವರಣೆ ನೀಡಿದೆ. ‘1947ರ ತನಕ!… ಗಾಂಧೀಜಿ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ನಾವೆಲ್ಲರೂ ಬಸವ ಮಾದರಿಯನ್ನೇ ಅನುಸರಿಸಿದೆವು ತಾನೆ? ಗ್ರಾಮಸ್ವರಾಜ್ಯ ಎಂದು ಅದಕ್ಕೆ ಹೆಸರಿಟ್ಟಿದ್ದೆವು ತಾನೆ!… ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳವಳಿಯ ಭವ್ಯ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ನೀವು ಮರೆತಿಲ್ಲ ತಾನೇ!’ ಎಂದು ಉದಾಹರಣೆ ಸಹಿತವಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ವಿವರಿಸಿ ಹೇಳಿದೆ. ಎಲ್ಲ ಹೇಳಿ, ದೀರ್ಘವಾದ ನಿಟ್ಟುಸಿರೊಂದನ್ನು ಬಿಟ್ಟು, ‘ಈಗ!…, ನಾಚಿಕೆ ಮಾನ ಮರ್ಯಾದೆ ಮೂರೂ ಬಿಟ್ಟು ಮಂಚಣಕ್ರಮಿತನ ಹಾದಿ ಹಿಡಿದಿದ್ದೇವೆ ನಾವು! …ಭಾರತ ದೇಶವನ್ನು ಸಿಂಗಪುರ ಮಾಡಲು ಹೊರಟಿದ್ದೇವೆ ನಾವು’ ಎಂದು ಮಾತು ಮುಗಿಸಿದೆ. ಒಟ್ಟು ಕತೆಯ ನೀತಿಯಿದು: ಕೃಷಿ ಹಾಗೂ ಕೈಮಗ್ಗ ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಎರಡು ಕಣ್ಣುಗಳು. ಕಣ್ಣು ಕಿತ್ತು, ಅಂಬಾನಿ, ಅದಾನಿಗಳು ತಯಾರಿಸಿದ ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ ಕಪ್ಪುಕನ್ನಡಕ ತೊಡಿಸಿ, ಕುರುಡರಕೋಲು ಕೈಯಲ್ಲಿ ಹಿಡಿಸಿ, ನಡೆ ಎನ್ನುವುದು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲ.

  • ಪ್ರಸನ್ನ, ರಂಗಕರ್ಮಿ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕರ್ತ
    (ಪ್ರಜಾವಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿತ ಅಂಕಣ)

#ಪವಿತ್ರಆರ್ಥಿಕತೆ
#SacredEconomy #MonsterEconomy #Karonakuch
#Basavanna #Basava #Sharana #Development #UttaraKarnataka https://www.prajavani.net/columns/sambhashane/basavanna-leader-development-572934.html

The deteriorated Economy of India experiencing Low Growth and Unemployment

Declining Economy

 

 

These past recent months, there have been talks of weather India is staring at an Economic Crisis. The Indian Government, have tried to tone down this matter by saying that India is just going through a slowdown which is natural as a result of generalized Global Economic slowdown that is affecting even the developed economies of USA, UK,Japan and other countries around the world. However, latest data released for the 2nd quarter of 2019(July to Sept period) has given us clear data that indicate that the rate of growth of the Indian Economy has not just declined drastically but majority of the India’s population have got poorer, are consuming less and are unemployed.

Economic Crisis Situation

 

Wire news report on Indian Economic Performance 2019 Q2 Period
https://thewire.in/video/watch-the-wire-business-report-understanding-the-q2-gdp-slump

Overall growth of Indian Economy is poor reflected by Sub 5% GDP growth

GDP growth has been just 4.5% which is the lowest since 2013 Quarter 4 period. This means that the growth experienced by Indian Economy to provide jobs to it’s more than a billion population right now is just not enough!!!

Declining Economy

 Declining Growth Rates of the Major Sectors of the Indian Economy

In Q2 Manufacturing Sector has grown by 2.6%, Construction sector by 3.2% and Agricultural Sector has grown by a really dismal 2.1% , all these sectors are experiencing a decline in growth rates in comparison to Quarter 1 period of 2019.

 Industrial Production is at a low

Industrial and Manufacturing Activity have contracted as indicated by contraction of the core sectors of Indian Economy by 5.8% with a decline in production of crude oil, natural gas, cement, coal production, electricity, steel etc.

This indicates that there is less demand for these essential products required by Construction industries and manufacturing units for production and infrastructure building activities, due to them not doing much in their building and production activities.

 Investment in the Economy has grown by less than 1%

Investment in India by business entities was less than 1% in this period with the investment rate gone down to 28%, meaning no companies and business entities are confident to invest in India at present. This is despite the measures taken by the current Government to induce industries and companies to invest more with the Government having exercised its monetary policy of Repo rRate cuts so that industries and companies get cheap loans for investment purposes.

Besides cutting of interest rates, India’s Finance Minister Nirmala Sitaram also gave tax reductions to Corporate Entities amounting to 37,000 crore, even then investment has not picked up. Generally, if the above measures don’t work, it could only mean that there other issues ailing the Indian Economic Environment that needs to be fixed, for investment and growth to pick up.

 Unemployment, income inequalities and increase in Poverty

More worrying truths that are ugly emerge as well as rural distress has only increased, along with 7% increase in unemployment with their consumption having come down by 2% according to the 2018 leaked data of National Statistics Office (NSO).

Poverty has increased as well, with income inequalities having grown at vulgar proportions!! The majority of the section of India’s population who are in the bottom of the pyramid, are only getting poorer day by day.

 Retail inflation with low growth in economy and unemployment a worry!!

In the months of November and December, Retail inflation had risen to
5.54% and 7.35% with increase in prices of essential food items – milk, vegetables, egg, fish and meat. A majority of India’s population are low income population, along with low growth in job opportunities and unemployment, rise in prices of essential food products will have them not able to even afford food for basic nutrition!!

Outlook news on India’s retail inflation
https://www.outlookindia.com/website/story/business-news-retail-inflation-jumps-to-735-in-december-2019-against-novembers-554/345659

The Structural issue in the current Indian Economic System

There have been discussions relating to whether this Economic slowdown is cyclical or structural, meaning are there inherent problems prevalent in the Indian Economic System that are the reasons for this economic low growth or is this just a natural economic cycle?. The answer to this is yes, there are structural issues crippling the Indian Economy. Since years the GDP growth of Indian Economy only grew because of profits made by the Corporate sector, but a large section of India remained poor and India’s rural economy has been destroyed.

Wire’s News article – 
India’s former chief statistician, Pronab Sen on India’s economic situation
https://thewire.in/video/watch-india-economy-karan-thapar-pronab-sen-interview

Farmer suicides since years because of Poverty

Agricultural Sector that comprises of farmers and labourers that provide food security to the entire Indian country have never procured a decent remuneration to make a living even though the goods that they produce have a permanent long standing demand as everyone of us are consumers of food materials for our survival, health and vitality!! Add to this they often are exploited and stressed due to the pressure of them needing to pay back loans, due to which many have been committing suicides.

The Workers and Labourers have always been paid very poorly

The workers and labourers in factories and industries are the real producers, but they never had job security even though their employers like big car companies, tyre companies, Construction companies and others make profits using their services, their wages also have been unfairly low when compared to the value they added to the Economic system. This was the case even when India experienced an economic boom, when Manufacturing and Construction companies were expanding and making profits.

https://www.networkideas.org/featured-articles/2018/08/factory-workers-in-india/

 India’s Rural Sector been destroyed

Traditionally, India’s rural Sector provided jobs to people in occupations like handicraft making, handloom cloth business, there were fishermen, farmers, small vendors, hawkers, khadhi weavers etc. These jobs were supporting giving livelihoods to lakhs of people in the area without the need for them to take that difficult step of migrating to urban areas and struggling to make a living there. However, that sector has been neglected by the Indian Government, as a result India’s poverty levels remain high.

SMEs are important as they provide employment to many

Small and Medium Enterprise segment (SMEs), that comprise of small and medium sized businesses do provide employment to a large population, but that segment has largely been ignored in the current Economic System which has favoured only capitalist entities in India!!

 India’s GDP could be more if the neglected sectors are developed and grown

India’s GDP would definitely have been better if all it’s sectors of Economy were nurtured and attended to by the Indian Economic System. So, farmers, weavers, textile workers, labourers, workers, fishermen, small and medium enterprise constituents would have earned enough to lead a dignified life. Then with enough money in their hands, their purchasing power would be constant enough to keep them demanding essential goods and services – food, electricity, healthcare, education services and other goods required by them which would have a positive and real increase in India’s GDP.

India’s prosperity only possible if the neglected sectors are revived

It is high time India becomes that country where poverty is eradicated and everybody has enough to lead a decent basic standard of living. India’s Economic system of production has been unjust to the majority of its population involved in occupations mentioned before (agriculture and farming, traditional textile industry comprising khadi and handloom garments, small scale industry constituents, fishermen, factory and industry workers and labourers, hawkers, handicraft artisans, weavers and more) .

Here is a write up on how the small sector players actually employ people – rural women and even disabled youth – 

https://gramsevasangh.org/2019/11/13/sacred-economy-in-the-real-world-and-its-positive-impacts/

India’s Banking Sector crippled with NPAs

Another, really troubling fact is that Big Corporates and individuals have cheated many Public Sector Banking institutions with non-repayment of loans and gotten away with it for a long time. This has affected the common man, as when there are bad debts and non-performing assets(NPAs), the hard earned money of the bank’s depositors are unsafe, with the bank not having liquidity to pay back it’s depositors with all that the amount lost as unrecovered loans.

Outlook Magazines story on Indians fear in having their saving in Public Sector Banks
https://www.outlookindia.com/magazine/story/business-news-is-your-money-safe-why-indians-are-losing-their-trust-in-banks/302302

One of the latest cases is of Punjab and Maharashtra Co-operative (PMC) Bank not able to recover Rs 4355 crore loan which it lent to Housing Development & Infrastructure Ltd. Due to this, there were concerns on PMC’s money liquidity availability and Reserve Bank Of India (RBI) intervened imposing restrictions on Depositors on withdrawing their own money from the bank. It has to be noted that mostly the common man with small earnings are affected here with their years of hard invested savings being insecure in a public sector bank.

Now figures show that Bank Credit lending has come down by 88%, banks are not comfortable to lend to companies like before in fear of NPAs increasing as these companies may not be able to pay the loan back in the prevailing economic climate which is not looking promising.

India’s Economic System favouring mostly the Big Corporate Entities been harmful

The above case is just one example of bad loans, owners of profit making companies like Kingfisher’s Vijay Mallaya and jewel company businessman Nirav Modi have gotten away from India earlier without paying back the loans and advances they secured amounting to crores of money. All this definitely shows that India’s Banking Sector is not healthy which is required for the good financial health of the Economy. This also reflects how big companies and businessmen get easy money from the system, that’s not the case for small sectors discussed before, even though the small sector has potential to employ a lot of population lifting them out of poverty and hardship.

India’s earlier GDP growth numbers due to economic boom benefiting only a small section

Now, all these problems existed for a long while, but India sustained some growing GDP numbers as IT companies and other constituents in the capitalist system employed a small section of people who earned degrees and worked hard. India’s GDP growth, was definitely one sided it never reflected the prosperity of the Nation as a whole.

Growth of Nation cannot happen just by encouraging sales of cars, aiding the automobile industry to grow, or sale of real estate that’s also a costly market, or being happy with earnings that come from air travel, or gold jewelry sales anymore. Government must cater to the requirements of small players rather than having India’s GDP grow by stimulating demand of the upper class segments on products and services of big companies, industries and economic powers. This is definitely a monster economy not giving a level playing field to small players!!

 Demonetisation worsened India’s Economy

Lately, India has further fallen deep into the economic crisis mess because of certain policies of the BJP Government led by Prime Minister Narendra Modi, namely Demonetisation and GST tax regime.

Demonetisation in November 2016 had the Government declare old issues of 500 Rs and 2000 Rs notes to cease as acceptable legal tender to be replaced by new version of those currency notes.

Demonetisation, resulted in small entities in neglected sectors not have money liquidity to sustain business, overtime they were forced to shut down and lakhs of people lost jobs. Added to this, came the Goods and Services tax (GST), this magnified difficulties for the small, neglected sectors discussed before, as they could not pay tax and this increased their distress. Ideally, small and medium Industries and businesses should be exempted from tax until they mature with constant earnings and prosperity.

 Corruption eating away precious money…

Much more can be said on India’s Economy, especially how precious money is lost in corruption wastages. Even though India Metro Cities are saturated with unsustainable and unplanned development, more projects that are not required are introduced like the needless flyovers,skywalks, dam building on free flowing rivers and other things. Often, money gets allocated for those projects, and corruption has officials pocket money. Again, big companies that get tender for the project get fatter making money out of it. However, no development happens in rural areas which lacks basic roads, healthcare and educational facilities. There is no balanced all around development that would benefit the entire Nations with prosperity and peace.

 India needs to sort this situation else it’s going to be a prolonged suffering

A must mention is resulting deterioration in environmental conditions in India with Government having allowed big economic entities to pollute rivers, cut trees, reduce forest cover for business projects of big companies and industries.

India is definitely in a mist of a big economic and environmental crisis, hopefully, Government at least encourages all the sectors that became marginalized as they were neglected to develop now, so farmers, weavers, textile workers, artisans, labourers, small entrepreneurs, small and medium enterprise businesses workers get to earn a living and many millions of population get employed and skilled working in these sectors.

 

Towards Tungabhadra…

Day 9
7 February, 2018
Gangawathi

Just after we set from Kanakagiri early in the morning, we met two Kurubas Jamanna and Lingappa carrying their drums as they were waiting for a bus to their village. They perform drums in village festivals but their regular work is Shepherding, most communities earlier had one or other performing art skills.

Continue reading Towards Tungabhadra…

In the Fields of Gold | Tracing Manteswamy’s Route

Day 4 of the Padayatra
2 February 2018,
Kandgal

We started from the Saranamma Tayi MaTha walking seven kilometers along more fields of earthy shades, hints of green and dry gold kissed flowers. Mixed-crops of Kadale, Jola, Kusube in straight rows and Jave Godhi in the peripheral patches, Fields of Gold, indeed! we stopped at Harinapura, for breakfast and short rest under a tamarind tree.

Continue reading In the Fields of Gold | Tracing Manteswamy’s Route

Under the shining Super Moon | Tracing Manteswamy’s Route

Day 3 of the Padayatra
1 February 2018,
Saranamma Tayi MaTha, Sajjalagudda

Starting from Jawoor while the “Supermoon” was still setting, we walked along the high-walled dam area for a good 5km! On the other side of the road were a couple of villages stirring into motion along with the rising sun. Being close to the dam, few crops were grown here, most significantly Paddy, Cotton, Jowar and Chillies.

Continue reading Under the shining Super Moon | Tracing Manteswamy’s Route

On the Banks of Krishna | Tracing Manteswamy’s Route

Day - 2 of Padayatra
January 31, 2018
Jaawoor

Greetings from Jaawoor! We reached here walking 13 Km from Jogundabhavi. On our way, we stopped at Narayanapur, a displaced village by the Basava Sagara Dam across River Krishna.

Kori Sangameshwara Gudi
Kori Sangameshwara Gudi

We spent most of the day at Kori Sangameshwara Gudi, a picturesque shrine by the banks of the river.

Under the shade of one tamarind and two Neem  trees, this shrine is another example of harmony. The deity is worshiped by both Hindus and Muslims and the sanctum sanctorum is one of the most unique sights we have seen.

Continue reading On the Banks of Krishna | Tracing Manteswamy’s Route